====== Historia produkcji ====== ===== [[pl:kdy_se_vyrabely:historie_vyroby:tvaroh|Twaróg]] ===== Od jednego do trzech dni leżał dostarczony twaróg w niskich beczkach, w których był według potrzeby mieszany z solą. Następnie był twaróg gnieciony rękami, deptany nogami lub mielony w młynku, żeby nie był „grysikowaty“. Twaróg nieprzetworzony w ciągu kilku dni w twarożki magazynowany był w beczkach albo betonowych pojemnikach. [{{:5_mlyn_na_tvaroh_zamberk.jpg?200|Młyn do twarogu Žamberk}}] [{{:3_mlyn_na_tvaroh_rucni.jpg?200|Młyn ręczny do twarogu}}] ------------ ===== [[pl:kdy_se_vyrabely:historie_vyroby:formovani|Formowanie twarożków]] ===== Od formowania rozpoczynała główna część produkcji twarożków. Ręczne formowanie, tzw. „chlapanie“, było najstarszą techniką, za pomocą której powstawała z twarogu ściskaniem dłoni forma przyszłego twarożka. Od początku XX wieku formowanie realizowane było za pomocą drewnianej formy – „kołatki“ i o 25 lat póżniej mechanicznie. [{{:18_nevrly_pleskani_stosovani.jpg?200|„Chlapanie“ i układanie twarożków w stosy w firmie Nevrlý w Lošticach}}] [{{:20_pleskani_kromeriz.jpg?200|„Chlapanie“}}] ---- ===== Ręczna forma do twarożków – [[pl:kdy_se_vyrabely:historie_vyroby:klapacka|„kołatka“]] i szczypce ===== Średnia wydajność dobowa dobrej pracownicy wynosiła w zależności od wymiaru produktu 50 - 70 kop, najlepsze pracownice wyprodukowały 100 kop, a więc 6 000 sztuk twarożków. Stąd pochodzi powiedzenie:„…ty nie potrzebujesz maszyny, ty masz …“ z podaniem imienia … Wydajność pracownicy z ręczną formą - „kołatką“ wynosiła 150 kop, a więc 9 000 sztuk. [{{:27_retro_klapani_2.jpg?200|Praca z drewnianą formą „kołatką“}}] [{{:28_retro_klapani_3.jpg?200|Praca z drewnianą formą „kołatką“}}] ---- ===== [[pl:kdy_se_vyrabely:historie_vyroby:formovaci_stroj|Maszyny formujące]] ===== Pierwsze maszyny formujące dostosowane do produkcji twarożków przywiezione zostały do Loštic z Niemiec przez Karola Pivnego i póżniej rozpoczęto również ich produkcję krajową (František Koegler, Loštice). [{{:32_formovaci_stroj_na_syry_tvaruzky.jpg?200|Maszyna formująca do twarożków}}] [{{:29_schachuv_stroj_formovani.jpg?200|Maszyna Schacha do formowania serów}}] [{{:30_rucni_formovacka.jpg?200|Ręczna maszyna formująca}}] -------- ===== [[pl:kdy_se_vyrabely:historie_vyroby:druhy_tvaruzku|Gatunki twarożków]] ===== Twarożki według wymiaru sortowane były od „jedynek po siódemki“, znane są jednak też „dziewiątki“. Niektóre twarożki formowane były w specjalnych kształtach – kiery, wieńce (z otworem w środku), twarożki walcowe i również bardzo smaczny „złom“ albo w gwarze lokalnej „kęski“. [{{:34_deleni_tvaruzek_dle_velikosti.jpg?200|Podział twarożków według wymiaru}}] [{{:35_reklamni_inzerat_holl.jpg?200|Ogłoszenie reklamowe}}] ---- ===== [[pl:kdy_se_vyrabely:historie_vyroby:suseni_koupani|Suszenie i kąpanie]] ===== Uformowany twaróg umieszono na gontach – cienkich, niestruganych deskach o wymiarach ok. 130 x 25 cm i grubości ok. 1 cm. Gonty układano do prostych stojaków, w których były podczas suszenia przekładane z miejsca na miejsce. Właściwie ususzone twarożki opłukiwano w słonej wodzie – w wannie albo balii. W produkcji fabrycznej stosowane były mechanicznie napędzane duże myjki z obrotowym walcem. [{{:37_suseni_na_dvore.jpg?200|Suszenie na słońcu na podwórzu}}] [{{:40_omyvani_tvaruzku.jpg?200|Opłukiwanie twarożków}}] ---- ===== [[pl:kdy_se_vyrabely:historie_vyroby:zrani|Dojrzewanie]] ===== Po opłukaniu twarożki wrzucano luzem do opakowań drewnianych – skrzyń, układanych następnie w kształcie krzyża, pod różnymi kątami. Wymiar pozostawionej szczeliny decydował o prędkości dojrzewania. Górne skrzynie przemieszczane były z powodu równomiernego dojrzewania na dół i na odwrót. Po trzeciej zmianie pozycji uzyskały już twarożki charakterystyczny, żółtawy kolor. [{{:44_kladeni_beden_pri_zrani.jpg?200|Układanie skrzyń podczas dojrzewania}}] ---- ===== [[pl:kdy_se_vyrabely:historie_vyroby:selsky_tvaruzek|Twarożki sielskie]] ===== Produkcja twarożków sielskich wygasa na początku XX wieku, jednak informacji na ten temat jest bardzo mało. Do produkcji sielskiej niewątpliwie nawiązują póżniejsi mali i większy producenci twarożków … ----------- ===== [[pl:kdy_se_vyrabely:historie_vyroby:baleni_tvaruzku|Pakowanie twarożków]] ===== Po ostatnim przełożeniu były twarożki w skrzyniach układane obok siebie do leżących walców i póżniej do stojących „kłocków“. Ręcznie są układane dotychczas …Kiedyś twarożki umieszczane były w skrzyniach niepakowane, póżniej pakowane w papierze woskowanym albo pergaminowym i następnie w foliach plastykowych, např. celofanowych. Do transportu twarożków są dotąd używane podłużne, niskie skrzynki. [{{:47_baleni_tvaruzku.jpg?200|Pakowanie twarożków w firmie Nevrlý w Lošticach}}] [{{:48_drevene_obaly.jpg?200|Skrzynki z drewna i kartonu}}] [{{:46_baleni_expedice_kromeriz.jpg?200|Pakowanie i ekspedycja w mieście Kromieryż}}] ---- ===== [[pl:kdy_se_vyrabely:historie_vyroby:doprava_tvaruzku|Transport twarożków]] ===== Pierwszymi przewoźnikami byli furmani. Mali producenci wykorzystywali najczęściej kosze do noszenia na plecach. Dziesiątki kilometrów rozwożono twarożki również na taczkach. Największe zmiany w transporcie związane były z rozwojem dróg żelaznych. Na rowerach przyjeżdżali po towar do producentów drobni handlowcy. Do transportu w szerszych okolicach ciągle wykorzystywano własną albo wynajętą fornalkę. Póżniej pojawiły się samochody … [{{:58_prostejov_trh_nuse_trakare.jpg?200|Targ w mieście Prościejów z koszami i taczkami}}] [{{:59_prostejov_rozvoz_tvaruzku.jpg?direct&200|Dystrybucja twarożków firmy Rudolf Holinka w Prościejowie}}] [{{:61_auto_wischnit.jpg?200|Samochód Wischnitzer}}] ---- ===== [[pl:kdy_se_vyrabely:historie_vyroby:export_tvaruzku|Eksport twarożków]] ===== Z Ameryki Północnej i Południowej, Kaukazu oraz z Turcji pochodzą wiadomości o sprzedaży twarożków ołomunieckich od drugiej połowy XIX wieku, jednak bez konkretnego określenia eksportowanych ilości tego produktu. Wiemy ale napewno, że największy popyt na twarożki był i jak dotąd jest w krajach Europy Środkowej. ---- {{goback>« Powrót}}